Jak podaje 
rejestr urbanistyczny tworzy minister:
Nowością wywołującą wiele pytań i komentarzy jest Rejestr Urbanistyczny. W myśl ustawy ma to być narzędzie umożliwiające tworzenie, aktualizację i udostępnianie danych przestrzennych z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego. Rejestr ma być prowadzony w systemie teleinformatycznym, jawny i bezpłatny, a także ma zapewniać dostęp do usług sieciowych zgodnych z ustawą o infrastrukturze informacji przestrzennej.
Wiele gmin już teraz poszukuje odpowiedzi na pytania: W jaki sposób mają prowadzić rejestr? Jakiego oprogramowania należy użyć? Czy ich obecny system jest/będzie zgodny z rejestrem?W tym miejscu należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:
1. Zgodnie z nowelizacją „rejestr prowadzi minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa”, a „minister właściwy do spraw informatyzacji zapewnia funkcjonowanie systemu”. W przypadku Rejestru Urbanistycznego należy zatem spodziewać się istnienia centralnego rozwiązania przygotowanego przez ministerstwo – inaczej niż ma to miejsce ze zbiorami aktów planowania przestrzennego, które każda gmina prowadzi w wybranym przez siebie narzędziu. Nowy system ma w zamyśle służyć do prowadzenia pełnego procesu planistycznego – od zamieszczania projektów i przystąpień do publikacji uchwalonych aktów czy decyzji o warunkach zabudowy. Jednocześnie podczas spotkań z producentami narzędzi geoinformatycznych przedstawiciele ministerstwa podkreślali, że Rejestr Urbanistyczny nie zastąpi narzędzi na poziomie gmin, a jedynie zapewni uniwersalny dostęp do informacji planistycznej na poziomie centralnym. Można domniemywać, że sytuacja będzie modelowo zbliżona do funkcjonowania np. Państwowego Rejestru Granic i Powierzchni Jednostek Podziałów Terytorialnych Kraju – bazy EMUiA są prowadzone lokalnie w gminach, a dystrybucja na szczebel centralny – skąd dane są udostępniane szerszemu gronu użytkowników, w tym służbom ratunkowym – następuje automatycznie.2. Dokładny sposób funkcjonowania rejestru i jego ewentualna komunikacja z innymi systemami zostanie określona dopiero w rozporządzeniu: „Minister […] określi, w drodze rozporządzenia: 1) szczegółowe rozwiązania organizacyjno-techniczne Rejestru, 2) szczegółowy zakres informacji i danych gromadzonych w Rejestrze, 3) tryb tworzenia, aktualizacji oraz udostępniania informacji i danych”. W tym momencie trudno więc stwierdzić, jak będzie wyglądało funkcjonowanie rejestru i wprowadzanie do niego danych.
3. Ustawa weszła w życie po 30 dniach od publikacji (tj. 24 września 2023 r.) z wyjątkiem części przepisów, które zaczną obowiązywać 1 stycznia 2025 r. (rozszerzenie zakresu danych przestrzennych zapisywanych wektorowo w odniesieniu do planu miejscowego) lub dopiero 1 stycznia 2026 r. (m.in. wprowadzenie rejestru urbanistycznego).
Podsumowując, rejestr będzie narzędziem przygotowanym i prowadzonym przez ministerstwo, z którego będą korzystać wszystkie gminy. Stanie się to jednak dopiero za ponad 2 lata. W tym momencie brak jest szczegółów dotyczących tego, jak będzie w praktyce wyglądało korzystanie z tego rozwiązania. Według informacji przedstawionych przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii obecnie trwają prace nad inicjalną wersją rozporządzenia. Ponadto rozpoczęto prace nad uruchomieniem pilotażu rejestru, w którym udział wezmą jednostki samorządu terytorialnego. Pilotaż ma objąć rejestr miejscowych planów.
W tym miejscu nasuwa się jeszcze jedno pytanie: Jak będzie wyglądało prowadzenie zbioru aktów planowania przestrzennego do czasu wprowadzenia rejestru? Po pierwsze, do 31 grudnia 2025 r. pozostają w mocy dotychczasowe zapisy dotyczące tworzenia i udostępnienia zbiorów APP, w tym w zakresie usług danych przestrzennych.
Po drugie, art. 52 nowelizacji wskazuje, że do 31 grudnia 2025 r. „informacje i dane z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego, w tym dane przestrzenne” pochodzące z 11 źródeł wyszczególnionych w nowelizacji mają być udostępniane poprzez Biuletyn Informacji Publicznej oraz w siedzibie organu. Taki sposób publikacji danych związanych z planowaniem jest stosowany przez gminy już obecnie, choć nie zawsze w takim zakresie, jaki wprowadza zmieniona ustawa. Art. 52 wszedł w życie 24 września.…